Przemęcki Park Krajobrazowy
4 maja 2008

Wycieczkę rozpoczęliśmy od spotkania w umówionym miejscu przy kościele w Buczu koło Śmigla. Na trasie zwiedziliśmy łącznie trzy kościoły, które są uwidocznione na zdjęciach: w Buczu, w Charbielinie i w Dłużynie. Każdy z tych kościołów stoi na wzgórzu dominującym nad okolicą, a ich charakterystyczne wieże są widoczne z większej odległości. Wzgórza w tej pagórkowatej okolicy są pochodzenia polodowcowego, niektóre z nich mają ciekawe nazwy jak np. Bycza Góra czy Góry Karpaty. W dolinach przeważają łąki i tereny podmokłe, gdzie ciągnie się pas kilku jezior należących do Pojezierza Leszczyńskiego, połączonych rzeczką o nazwie Wencerka. Podczas wycieczki przeszliśmy pieszo trasę o długości około 10 km, prowadzącą m.in. skrajem rezerwatu ornitologicznego "Jezioro Trzebidzkie" z fragmentami zachowanego naturalnego lasu mieszanego sosnowo-bukowego i grabowo-bukowego, oraz zaliczyliśmy kilka punktów widokowych położonych na wzgórzach. Podziwialiśmy ptactwo wodne, kwitnące wiosenne kwiaty na łąkach, obrzucone kwieciem liczne drzewa owocowe w sadach i w alejach przy drogach, napotykaliśmy też na zwierzynę leśną. Oto kilka zebranych informacji o ciekawych miejscach na trasie wycieczki:

1. Drewniany kościół p.w. św. Barbary z 1782 roku w Buczu, zbudowany na planie krzyża o konstrukcji szkieletowej, kryty gontem, stanowi piękny przykład wiejskiego baroku. Fundatorem kościoła był Ludwik Hersztopski, podsędek ziemski wschowski. Wieża zwieńczona jest cebulastym hełmem z latarnią i chorągiewką z rokiem 1595. Wśród cennego wyposażenia wnętrza znajduje się m.in. barokowy ołtarz główny z połowy VXII wieku z obrazem Zwiastowanie N.M.P., dwa późnobarokowe ołtarze boczne z końca XVIII wieku z rzeźbami z około 1700 roku i obrazami świętych z początku XVIII wieku, ambona z fragmentami z XVII wieku oraz rokokowa chrzcielnica z 2 połowy XVIII wieku. Przy kościele stoi drewniana dzwonnica z końca XVIII wieku na ceglanej podmurówce z dzwonem odlanym w Gdańsku w XVII wieku.

2. Eklektyczny murowany kościół w Charbielinie jest obecnie kościołem filialnym parafii w Dłużynie. Wcześniej Charbielin był jedną z najstarszych parafii w okolicy, wyłonioną w XII lub XIII wieku. Jej północną granicę stanowiło rozległe pasmo jezior, które dzisiaj są już niewielkie, a znaczną część doliny zajmują łąki oraz porastają trzciny.
Parafia p.w. Wniebowzięcia N.M.P. i św. Jakuba w Charbielinie istniała do około 1650 roku, do czasu pożaru drewnianej świątyni, kiedy to Krzysztof Opaliński, wojewoda poznański, wybudował nowy, drewniany kościół w pobliskiej Dłużynie. Około 1667 roku wybudowano w Charbielinie na miejscu spalonego kościoła drewnianą kaplicę pw. Wniebowzięcia N.M.P. Znaczne uaktywnienie pobożności około połowy XIX wieku przyczyniło się do wybudowania tu w latach 1849-1854 nowego, murowanego kościoła. Pożar, jaki ogarnął kościół w 1887 roku, jeszcze bardziej zmobilizował wiernych do gromadzenia się na tym miejscu, a odbudowa świątyni trwała tylko kilkanaście miesięcy. Obecny kościół w Charbielinie zbudowano w latach 1888 - 1889, poszerzając powierzchnię prezbiterium. W ołtarzu głównym znajduje się łaskami słynąca płaskorzeźba przedstawiająca Wniebowzięcie N.M.P., której autor nie jest znany. Jej powstanie określa się na XVII wiek.
W latach 1954-1955 po wschodniej stronie kościoła wytyczono dziedziniec, posadzono drzewa i otoczono go budynkiem oraz podcieniami. Na doroczny odpust Wniebowzięcia N.M.P., obchodzony 15 sierpnia wraz z najbliższą niedzielą gromadzi się w Charbielinie około 10 tysięcy wiernych. Ze wzgórza, na którym stoi kościół, roztacza się rozległy widok na okolice.

3. Parafia p.w. św. Jakuba Starszego w Dłużynie utworzona została około 1650 -1655 roku staraniem wojewody Krzysztofa Opalińskiego, w miejsce zanikłej parafii Charbielin, kiedy to wybudowany został tu drewniany kościół na wzgórzu na terenie obecnego cmentarza. W latach 1838 - 1841 w kierunku na zachód od cmentarza zbudowano nowy murowany kościół w stylu neoromańskim, a w jego wnętrzu znalazła się część wyposażenia z rozebranego drewnianego kościoła. Jego fundatorem był dziedzic dóbr Machcin, Walery Szeliga Bieliński. W barokowym ołtarzu głównym ustawiono rzeźby św. Jakuba Starszego na tle kościołów w Dłużynie i Lubiniu z około 1840 roku. Ołtarze boczne również mają rzeźby i dwa cenne obrazy: św. Antoniego z Dzieciątkiem i Świętymi oraz Wniebowzięcia N.M.P. z XVII wieku. W 1859 roku dobudowano trzykondygnacyjną wieżę nakrytą blaszanym hełmem, która góruje nad okolicą.
Na skrzyżowaniu dróg przed kościołem stoi wysoka drewniana rzeźba wykonana przez Jerzego Sowijaka z pobliskiego Bukówca Górnego, twórcy wielu drewnianych rzeźb, znanych m.in. z Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy. Rzeźba przedstawia robotnika z Fabryki Józefa Nitsche, założonej na miejscu wcześniejszej kuźni, która istniała w Dłużynie w latach 1893-1935. Montowano w niej maszyny rolnicze służące gospodarstwom z okolicznych wsi do usprawnienia prac polowych i żniwnych. Fabryka funkcjonowała do czasu jej upadku spowodowanego wielkim kryzysem gospodarczym, jaki zaistniał w Polsce.

4. Rezerwat „Jezioro Trzebidzkie” został utworzony w 2000 roku i obejmuje powierzchnię 90,71 ha. Powierzchnia wody tego płytkiego i silnie zarastającego jeziora zajmuje tylko 30 ha, pozostała część rezerwatu to łąki, trzcinowisko, fragmenty malowniczego drzewostanu mieszanego z dorodnymi bukami i starymi sosnami porastającymi zbocze wału morenowego oraz ols porzeczkowy ze starodrzewiem olszy czarnej, związanym z glebami torfowisk niskich. Celem ochrony rezerwatowej jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych zarastającego zbiornika wodnego z roślinnością wodną i szuwarową, stanowiącego ostoję oraz miejsca lęgowe ptaków, a także zachowanie środowiska żyznej buczyny pomorskiej.

Strona główna